Verschillende rundveebedrijven werden ook de voorbije winter met kalvergriep geconfronteerd. Heel wat van hen brachten monsters binnen voor onderzoek door de Griepbarometer. Uit die resultaten krijgt de Vlaamse rundveesector goed zicht op welke ziekteverwekkers veel gedetecteerd werden en wanneer. Luchtwegaandoeningen bij kalveren blijft een belangrijk aandachtspunt op het rundveebedrijf.  Ook het door VLAIO ondersteunde PneumoNEE project van de vakgroep inwendige ziekten van de faculteit diergeneeskunde (UGent) en DGZ had onlangs aandacht voor deze ziekte in een aantal webinars. Wat zijn de details van het Griepbarometer onderzoek en hoe breng je de problematiek van luchtwegaandoeningen op je bedrijf in beeld?

Resultaten onderzoek Griepbarometer seizoen 2020 – 2021

Afgelopen winter (1 december 2020 t.e.m. 28 februari 2021) stuurden 164 bedrijven monsters (neusswabs of longspoelsels) binnen voor het onderzoekspakket van Griepbarometer. Dit pakket omvat een PCR-onderzoek naar de 7 meest voorkomende oorzaken van kalvergriep, aangevuld met bacteriologisch onderzoek.

Onderstaande tabel vergelijkt het percentage monsters waarin de ziektekiem afgelopen winter gedetecteerd werd ten opzichte van de gemiddelde resultaten van de Griepbarometer van de afgelopen 5 jaar.

Vooral virale infecties zoals RSV (Respiratoir Syncytieel Virus) zijn seizoensgebonden. Zoals elk jaar was er ook deze winter een piek op te merken in RSV-uitbraken (zie figuur hieronder). En net als in 2020 piekte de RSV epidemie dit jaar in januari, maar was ze iets groter. In februari zwakte de epidemie sterk af en de prognose is dat ze eind maart zo goed als verdwenen zal zijn.

Figuur: Evolutie van het aantal positieve uitbraken BRSV (Bovien Respiratoir Syncytieel Virus) sinds 2018 tot nu.

Pneumonie in beeld

Pneumonie of longontsteking is lang niet altijd zichtbaar. We spreken in zo’n geval van subklinische pneumonie. De longen van het kalf zijn dan aangetast maar het dier vertoont geen of weinig ziektetekens. Daarnaast zijn er echter ook kalveren die wel hoesten maar waarbij de longen niet zijn aangetast. In het eerste geval is behandeling nodig, in het tweede niet. Meer weten? PneumoNEE organiseerde een webinar waarin meer uitleg gegeven wordt over subklinische pneumonie en hoe je die in beeld kan brengen.

Je kunt deze herbekijken via deze link: Webinar 1: Subklinische pneumonie – PneumoNEE.

Ziekte die veroorzaakt wordt door pneumonie beïnvloedt groei, welzijn, productie en vruchtbaarheid van de dieren op korte en lange termijn. Economisch gezien maakt dit pneumonie één van de belangrijkste ziekten op het rundveebedrijf. Naast de gekende directe economische gevolgen is er ook een verborgen financieel verlies aan deze ziekte gekoppeld. Ook op dit onderwerp werd dieper ingegaan tijdens een webinar georganiseerd door PneumoNEE.

Je kunt deze herbekijken via de link: Webinar 2: Economische gevolgen luchtweginfecties bij kalveren – PneumoNEE.

Hoe kalvergriep aanpakken?

Bij de aanpak van kalvergriep ligt de focus op preventie. Dit betekent enerzijds de infectiedruk in de stal verlagen en anderzijds de weerstand van de dieren verhogen zodat ze minder vatbaar zijn voor de ziekte. Bescherm de kalveren optimaal door ze zo veel mogelijk afweerstoffen uit de biest te laten opnemen. Voorzie een correct rantsoen, een aangepast vaccinatiebeleid en optimaliseer het klimaat en de huisvesting in de stal. Jouw bedrijfsdierenarts kan je hierbij helpen. De belangrijkste boodschap uit beide PneumoNEE webinars is om ‘niet blind te blijven’ voor zowel het voorkomen van pneumonie als de economische gevolgen ervan.

Via een snelscan longecho kan jouw bedrijfssituatie bepaald worden, zowel bij een ziekte-uitbraak maar ook als er geen zichtbare problemen zijn. Als er zieke dieren aanwezig zijn of als er longontsteking wordt vastgesteld, is de volgende stap het nemen van luchtwegmonsters om de ziekteverwekker te vinden. Je kunt hiervoor een beroep doen op jouw bedrijfsdierenarts die indien nodig contact kan opnemen met de regiodierenartsen van DGZ en de dierenartsen van het PneumoNEE-project van de Universiteit Gent.

Webinars PneumoNEE gemist?

Ook afgelopen winter werden verschillende bedrijven met kalvergriep geconfronteerd. Dankzij de Griepbarometer heeft de Vlaamse rundveesector goed zicht op welke ziekteverwekkers veel gedetecteerd werden en wanneer. Kalvergriep kan veroorzaakt worden door verschillende virussen en bacteriën, maar de aanpak is afhankelijk van de ziektekiem. Door deze gerichte aanpak vermijden we onnodig of verkeerd antibioticagebruik en investeringen in de verkeerde zaken. De omschakeling van groepsbehandeling naar individuele behandeling op maat van de ziekteverwekker en het individuele dier is de belangrijkste doelstelling van het nieuwe VLAIO-project PneumoNEE. Vanuit dit project werden vorige week twee webinars gehouden om de verschillende soorten luchtweginfecties toe te lichten alsook de economische gevolgen van pneumonie of longontsteking.

Benieuwd welke trends afgelopen griepseizoen merkbaar waren? Heb je de webinars van PneumoNEE gemist of wil je ze herbeluisteren? Klik dan op onderstaande linken:

·      Webinar 1: Subklinische pneumonie

·      Webinar 2: Economische gevolgen luchtweginfecties bij  kalveren

Je kan het PneumoNEE-project ook volgen via de website PneumoNEE – Voor luchtweginfecties bij kalveren en via facebook.

Wie zijn wij?

PneumoNEE is een samenwerking tussen een jong dynamisch team van de Faculteit dierengeneeskunde en DGZ. Het PneumoNEE-team wordt gevormd door de recent afgestuurde dierenartsen Stan Jourquin, Thomas Lowie en Florian Debruyne onder begeleiding van professor Bart Pardon en doctoren Jade Bokma en Glenn Vansteenkiste. Verder kan er gerekend worden op de expertise van dierenartsen Koen de Bleecker, Jozefien Callens en Evelyne Van de Wouwer van DGZ.

PneumoNEE wordt gefinancierd door de Vlaamse overheid en kan verder rekenen op de financiële steun van volgende sponsoren:

Echografie van de longen is de meest betrouwbare en economisch haalbare methode om pneumonie vast te stellen op het landbouwbedrijf. Aan de Universiteit Gent werd een snelscan longecho methode ontwikkeld, die betrouwbaar en op snelle wijze (1 à 2 minuten per dier) de diagnose van pneumonie kan stellen.

Deze techniek laat dierenartsen toe om in een beperkte tijd een groot aantal dieren te scannen om zo een beter beeld te krijgen op kalfniveau en gerichter te behandelen. Zo worden alleen die kalveren behandeld die het nodig hebben. Eén van de pijlers van het PneumoNEE project bestaat uit het trainen van dierenartsen in deze methode, zodat zij op hun beurt hun veehouders kunnen helpen richting een betere controle van pneumonie. Hiervoor volgen verschillende dierenartsen een online trainingsmodule met oefeningen, praktische sessies en leggen ze een praktijkexamen af. De dierenartsen worden gecertificeerd bij het succesvol afronden van de trainingsmodule en het praktijkexamen.

Deze winter vinden de echotrainingen plaats en zullen de eerste van in totaal 200 doelbedrijven met hun dierenartsen ervaring opdoen met snelscan longecho. Voor veehouders worden informatievergaderingen over pneumonie, snelscan longecho en antibioticumbehandeling georganiseerd.